Araba Kullanma Korkusu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Psikolojik Destek Süreci
Araba kullanma korkusu, araç kullanma durumunda hissedilen yoğun korku ve kaçınma tepkileriyle birlikte görülen bir durumdur. Bu korku, günlük yaşamı etkileyecek derecede işlev kaybına yol açabilir ve psikolojik destek gerektirebilir. Buradan kişiler farklı derecelerde korku hissetselerde kişilerin gerçekle bağları kopmaz, bu korkunun abartılı ve mantıklı olmadığının bilincindedirler.
Araba kullanma korkusu durumsal bir fobi türüdür. Araba kullanma uyarıcısı ile karşı karşıya kalınca güçlü ve sürekliliği olan bir korkudur.
Araba Sürme Korkusu Neden Oluşur?
Araba sürme korkusu veya sıkıntısı çeşitli nedenlerle ortaya çıksa da, daha yaygın nedenlerden birinin, araba sürerken panik atak geçirme korkusu olduğunu söylenebilir.
diğer bazı nedenler şunları içerir:
- geçmiş araba kazaları deneyimleri, zorlu yol deneyimleri
- kaybolmak, konrol kaybı hissi
- yoğun trafikte seyahat etmek
- televizyonda kötü bir araba kazası izlemek, kaygı yüklü haber içerikleri
- tanıdığınız birinin kaza geçirmesi, trafik kazası sonrası gelişen korku
- sürüş becerilerinize güven eksikliği, deneyim eksiklikleri
Araba Kullanma Korkusunun Belirtileri Nelerdir?
- Direksiyon başına geçerken geneklikle yoğun bir kaygı ve panik hissi yaşamak
- Arabadan uzaklaşmak için güçlü istek, araba kullanmaktan kaçınma
- Sürüş sırasında kontrolü kaybetmeye yönelik yoğun korku
- Yönelim bozukluğu
- Yanlız araç kullanmama ya da sadece güvenli olduğu düşünülen güzargahlarda araç kullanma
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi
- Kalp atışı hızlı
- Hızlı nefes alma
- Hemen çıkılabilecek ya da kaçılabilecek çıkışlara yakın araba kullanma ya da sık sık durma gibi kaçınma ve güvenlik sağlayıcı davranışlar.
- Belli bir hızın üstüne çıkamama çıktığında panik belirtileri yaşama
Araba Kullanma Korkusu Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Araba kullanma korkusu bir araç kazasından sonra gelişebileceği gibi kişi için yoğun kaygı yaşatan bir hayat olayı sonrasında da gelişebilir. Dolayısıyla, bu konunun bir ruh sağlığı uzmanı tarafından değerlendirmesi önemlidir. Sürüş korkusu olan birinin diğer tip fobilere sahip olması sıklıkla rastlanılan bir durumdur. Örneğin kapalı alan korkusu toplum içerisinde çok sık görülen yaygın tip bir fobi türüdür ve diğer birçok fobi bu fobinin birer türevidir. Kapalı alan korkusunun araç içerisinde yaşanan bir türevi olarak karşımıza araba korkusu çıkar. Kişinin kendisinin bir alandan hızlıca çıkamayacağını hissederek panik atak hissine kapıldığı alanlar bu korku tipi için aday alanlardır. Sürüş korkusuna sahip kişilerin bu korkudan sıyrılıp artık sürekli olarak rahat bir şekilde araba sürmelerinin temin edilmesinin yolu, genellikle kişinin arabanın kontrolünü kaybetmeyeceğini keşfetmesine bağlı bir süreçtir. Araba kullanma korkusu birçok insanın günlük hayatını önemli açılardan olumsuz etkileyen bir problemdir. Arabalarla ve araba sürmeyle ilgili çok farklı korku çeşitleri var, fakat bunların hepsi aşılabilir korkulardır.
Araç kullanma korkusunun aşılmasında etkili olabilecek faktörler nelerdir?
Psikolojik destek sürecinde,
- Bilişsel Davranışçı uygulamalar olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeyi ve sürüş korkusuna dair daha işlevsel düşünceler geliştirmeyi hedefler.
- Maruz Bırakma Teknikleri: Güvenli ve kontrollü ortamlarda adım adım sürüş pratiği yapılır.
- Travma Odaklı Yaklaşım: Özellikle geçmiş travmatik olayların etkisinin azaltılması amacıyla çok yönlü çalışıldığı yaklaşımlardır.
Sanal Gerçeklik uygulamaları kullanılarak kişinin sürüş korkusu uyaranı ile aşamalı ve konrollü yüzleştirilmesi sağlanabilmektedir. Bu sayede bu fobinin temel tetikleyici unsurları ortaya çıkarılmaya çalışılarak bunlar üzerine yoğunlaşılabilir.
Sürüş Korkusu Geçer mi? Nasıl Geçer?
Evet bilimsel yöntemlerle çalışıldığında araba sürme korkusu kalıcı olmak zorunda değildir. Bu durum trafik kazası sonrasında oluşmuş olan bir korku bile olsa, doğru psikolojik destekle, kişi hem kaygılarını yönetebilir hem de tekrar güvenle araba kullanabilir. Unutulmamalıdır ki bu korku bir zayıflık göstergesinden çok bedenin ve zihnin yardım çağrısıdır. Bu yardım çağrısını doğru okuyup doğru müdehale de bulunursanız, hem korkularınız azalır hem de kendinize dair yeni bilgiler keşfedersiniz.
Araba Kullanma Korkusu ve Sanal Gerçeklik Çalışmaları
Araba sürme fobisine son vermek için son yıllarda uygulanan ve başarılı sonuçlar elde edilen sanal gerçeklikle maruz bırakma yöntemi ile kişi aşamalı olarak korkusuna maruz bırakılarak bu duygu durumunu ortaya çıkaran etmenlerin neler olduğu anlaşılmaya çalışılır. Buna yönelik olarak yürütülen ödev ve telkin uygulamalarıyla kişinin bu fobisi ortadan kaldırılmaya çalışılır. Ancak bu uygulamaların profesyonel ruh sağlığı alanında yetkin kişiler tarafından uygulanmaları gerektiği unutulmamalıdır.
Yasal ve Etik Uyum Notu:
Bu içerik, tanı koyma ve tedavi amacı taşımaz. Bilgilendirme amaçlıdır ve ruh sağlığı uzmanına danışılması önerilir.